1 – انتخاب مقصد بجای انتخاب هدف:

یکی از بزرگترین اشتباهاتی که اشخاص در هدفگذاری مرتکب می‌شوند، انتخاب مقصد بعنوان هدف است؛ در واقع آن‌ها چیزی را بعنوان هدف تعیین می‌کنند که هدف نیست بلکه مقصد نام دارد.

بطور مثال شخص در سوی اهداف مادی خود مواردی از قبیل اتومبیل، آپارتمان، ویلا و امثال این عناوین را نهایتا با ذکر مشخصات کامل انتخاب کرده و پس از آن، این عناوین را هدف خود تلقی می‌کند در صورتی که هر کدام از این عناوین مقصد نامیده می‌شوند و مقصد تنها بخشی از یک هدف است.

شاید شما هم دچار این اشتباه شده باشید پس بیایید با هم موضوع را واضح‌تر بررسی کنیم؛

برای بررسی بهتر و ساده تر این مسئله از شما می‌خواهم که هدف را یک پازل 2 تکه در نظر بگیرید که “مقصد” قطعه ای از این پازل است، حالا به این سوال پاسخ دهید: آیا با چیدن یک قطعه، پازل کامل می‌شود؟

در واقع اگر هدف را یک کل در نظر بگیریم می‌توانیم بگوییم مقصد جزئی از این کل را تشکیل می‌دهد و با تعیین مقصد هنوز پازل هدف کامل نشده است، حالا احتمالا این سوال برای شما بوجود می‌آید که تکه دیگر این پازل چیست؟ درادامه مقاله با قطعه دوم پازل انتخاب هدف آشنا خواهید شد.

2 – انتخاب ارزش یا شبه ارزش بجای انتخاب هدف:

اشتباه بزرگ دیگری که اغلب اشخاص در هدفگذاری به آن دچار هستند؛ انتخاب ارزش یا شبه ارزش بعنوان هدف است.

شاید بتوان این اشتباه را از رایج ترین اشتباهات افراد در هدفگذاری نام برد، اگر می‌خواهید بدانید که این اشتباه چقدر رایج است کافیست به ده نفر از دوستان و اطرافیان خود مراجعه کنید و از آنها بخواهید که از اهدافشان با شما صحبت کنند، خواهید دید که بیشتر از پنج نفر آنها اهدافشان را اینگونه بازگو می کنند: می‌خواهم زندگی عالی و بی دغدغه ای داشته باشم، می‌خواهم در رفاه باشم، هدف من اینست که کسب و کار موفقی داشته باشم، می‌خواهم سطح علمی بالایی داشته باشم، میان سالان اغلب می‌گویند می‌خواهم فرزندانم آینده موفقی داشته باشند، می‌خواهم خانواده‌ام در رفاه و آسایش باشند، این جملات زیبا هیچ‌کدام هدف نیستند بلکه برخی از این جملات، شعار و برخی شبه ارزش هستند که اشتباها هدف نامیده می‌شوند.

اگر با الهام گرفتن از شعارها و شبه ارزش‌هایمان نسبت به یک مقصد معین به گونه‌ای در خود کنکاش کنیم که به دلایل خاص دست یابیم،  به آن دلایل خاص ارزش گفته می‌شود که قطعه دوم پازل هدف است.

در واقع هدف ترکیبی از مقصد و ارزش است، هدف دارای دو رکن است، رکن اول مقصد و رکن دوم ارزش نام دارد که ما با انتخاب یک رکن و نادیده گرفتن رکن دیگر در حقیقت بجای هدف اصطلاحا هوس انتخاب می‌کنیم.

3 – انتخاب مسیر بجای هدف:

سومین اشتباه معمول و مرسوم در هدفگذاری؛ تعیین مسیر بعنوان هدف است.

دیده می‌شود که بسیاری از افراد در جلسات اول کارگاه هدفگذاری، پول، درآمد، شغل و امثال این‌ها را بعنوان اهداف مادی خود انتخاب می‌کنند در حالی که اینها مسیر رسیدن به اهداف مادی هستند و اصل خواسته چیز دیگری است، برای درک بهتر موضوع در این‌جا همان سوال چالش برانگیزی که در کارگاه هدفگذاری مطرح می‌کنم را از شما می‌پرسم:

اگر صد میلیارد تومان پول همین لحظه هدیه بگیرید به این شرط که ظرف یک شبانه روز تمامی اهداف مادی‌تان را تهیه کنید،  این وجه را صرف تهیه و خرید چه چیزهایی می‌کنید؟

در پاسخ به این سوال همه چیزهای مادی‌ای که به ذهن شما می‌رسد اهداف مادی شما هستند که شاید تا کنون به آن‌ها فکر نکرده بودید، چون شما تا این لحظه به درآمد و پول و میزان آن فکر کرده‌اید در حالی که خواسته‌ها اهداف هستند و پول و شغل مسیر رسیدن به این خواسته‌ها گفته می‌شوند، یادتان باشد که پول هیچ ارزشی ندارد بلکه ارزش از خواسته‌هایی می‌آید که پول کمک می‌کند به آن برسید.

شما در گام اولیه برای انتخاب هدف به هیچ وجه نباید به مسیر رسیدن به هدف فکر کنید بلکه باید فقط به خواسته‌های ارزشمندتان فکر کنید. مسیر رسیدن به خواسته‌ها را طبق قواعد هدفگذاری پس از انتخاب اهداف می‌توان ترسیم کرد.

4 – تعیین خواست دیگران بعنوان هدف:

تعیین خواست دیگران به عنوان هدف خود یکی از خطاهاییست که اگر نسبت به هدفتان ارزش گذاری دقیق و صحیحی انجام نداده باشید دچار آن هستید. اما ماهیت این خطا چیست و چگونه رخ می‌دهد؟

اگر بخواهیم خیلی ساده و در عین حال عمیق به درک این خطا بپردازیم باید از شما بخواهم دقایقی را با تمرکز به این موضوع فکر کنید که تا چه میزان نظر دیگران در زندگی شما نقش دارد؟ چقدر افکار دیگران در رفتار و انتخاب‌های شما موثر است؟ شما تا چه میزان از رسیدن به خواسته‌ها و علاقه‌مندی‌هایتان در مقابل خواست و افکار دیگران کوتاه می‌آیید؟ پاسخ این سوالات میزان استقلال فکری شما و تاثیر دیگران بر انتخاب های شما را تا حدودی مشخص می‌کند. نکته مهم اینجاست که اگر از استقلال فکری در انتخاب‌هایتان برخوردار نیستید، یقینا در هدفگذاری دچار این اشتباه خواهید‌ شد. در این صورت این دیگران و ارزش‌های آن‌ها هستند که برای شما هدف تعیین می‌کنند، در حالی که شما باید خودتان مالک هدفتان باشید و هدفی که انتخاب می‌کنید بایستی با ارزش‌های وجودی خودتان سازگاری داشته و برای خودتان ارزشمند باشد. اشتباه نکنید! ممکن است هدفی را انتخاب کنید که به خاطر وجود شخص دیگری برایتان ارزشمند باشد؛ در این صورت شما راه را درست رفته‌اید. آن‌ جایی شما دچار خطا می‌شوید که دیگری بر اساس ارزش‌های خودش برای شما هدف تعیین می‌کند، در حالی که آن هدف برای شما ارزشمند نیست. یادتان باشد مهم‌ترین مشخصه هدف مالکیت هدف است، پس مالک هدف خود باشید. اخطار جدی این است که شما انگیزه‌ای برای تلاش در جهت رسیدن به هدفی که مالک آن نیستید نخواهید داشت.

5 – تعیین زمان هدف بر اساس میل و گمان:

این اشتباه مرسوم بر اساس مدل قدیمی و کهنه هدفگذاری بسیار شایع است. این اشتباه به این صورت رخ می‌دهد که یک یا چند هدف را انتخاب کرده و به دنبال رعایت ویژگی‌های هدف (اسمارت کردن هدف) زمان رسیدن به هدف را به میل خود بر اساس حدس، گمان و اشتیاق تعیین نمایید، بدون اینکه کوچکترین محاسبه‌ای از سطح مبدا (سطحی که در آن قرار داریم) و میزان باورهای تان نسبت به هدف انتخابی داشته باشید. باید بدانید که این باورهای شماست که تعیین کننده زمان رسیدن به هدفتان است نه امیال، گمان و احساس شما. همچنین در زمان بندی رسیدن به هدف، سطح کنونی شما فوق‌العاده موثر است اما در نهایت تعیین زمان هدف بر اساس بردار باور به طور واقعی میسر است؛ که به چگونگی ترسیم بردار باور بطور مفصل در دوره هدفگذاری پرداخته شده است.